Góry Opawskie

Góry Opawskie są najdalej na wschód wysuniętym pasmem polskich Sudetów. Jednocześnie jest to jedno z mniejszych pasm, na dodatek przedzielone granicą państwową. Po czeskiej stronie nazwane są  Zlatohorską vrchoviną od miasta  Zlate Hory, leżącego na południe od Głuchołaz. Całe pasmo można podzielić na cztery wyraźne masywy, z których najwyższy sięga wysokości 889 m n.p.m. I kulminuje w Biskupiej Kopie, najpopularniejszym szczycie Gór Opawskich. Biskupia Kopa leży na południowy wschód od  Głuchołaz i jest doskonale widoczna, głównie dzięki znajdującej się na jej wierzchołku wieży widokowej. Same Głuchołazy leżą u stóp kolejnego masywu z dominującą nad miastem Górą Parkową. Jej długi grzbiet składa się z trzech wierzchołków: Przedniej Kopy (495 m n.p.m.), Średniej Kopy (543 m n.p.m.) i Tylnej Kopy (535 m n.p.m.) We wschodniej części pasma można jeszcze wyróżnić niewysoki masyw Długoty (457 m n.p.m.)  oraz masyw Lipowca (369 m n.p.m.) z pierwszym od strony wschodniej wzniesieniem polskich Sudetów – Gajną (362 m n.p.m.), czasami nazywana Wężową. Góry Opawskie sąsiadują z kilkoma jednostkami fizjograficznymi, wchodzącymi zarówno w skład Sudetów jak i Przedgórza Sudeckiego. Granice stanowią przede wszystkim rzeki i strumienie. Biała Głuchołaska na terenie Polski oddziela Góry Opawskie od rozległego Przedgórza Paczkowskiego, a na terenie Republiki Czeskiej – od Gór Rychlebskich. Na południu dolina Opavy jest granicą oddzielającą omawiane pasmo od Wysokiego Jesionika, a idąc dalej na wschód, spotkamy pierwsze wzniesienia Niskiego Jesionika. Wszystkie te pasma wchodzą w skład szeroko pojętych Sudetów (łącznie z ich Przedgórzem). Na północnym wschodzie dolina Prudnika oddziela Góry Opawskie od Płaskowyżu Głubczyckiego, należącego już do Niziny Śląskiej. Budowa geologiczna Gór Opawskich nie należy do najbardziej złożonych w Sudetach,  niemniej znajduje się tutaj kilka ciekawych rodzajów skał, a w żyłach kwarcytowych wytrąciły się pokłady złota, którego wydobycie stanowiło w średniowieczu główny motor rozwoju leżących tutaj miejscowości. Oprócz tego eksploatowano m in. łupki fyllitowe, wykorzystywane w budownictwie do pokrywania dachów i ścian domów, a także ochrę, potrzebną do produkcji farb.  Nieduże wysokości i względnie mała popularność turystyczna regionu wpłynęły na zachowanie sporej liczby  ciekawych okazów fauny i flory. Ciekawostką właściwie nie występującą w innych rejonach Sudetów jest  procentowo duża obecność lasów liściastych i mieszanych, które stanowią ponad połowę całości kompleksów leśnych. Z ciekawszych skupisk warto wymienić grądy (lasy dębowo-grabowe) we wschodniej części pasma, łęgi rosnące na terenach podmokłych oraz buczynę, szczególnie malowniczą jesienią. Bogate jest występujące tutaj runo leśne. Charakterystyczny zapach wydziela czosnek niedźwiedzi, wiosną kwitną duże ilości lepiężników, spotkać również można wawrzynka wilczełyko, a także konwalię majową.  W 1988 r powołano do życia Park Krajobrazowy „Góry Opawskie”. Na terenie Parku istnieją dwa florystyczne rezerwaty przyrody: położony na Górze Parkowej „las Bukowy”, chroniący starodrzew bukowy z domieszką świerka, sosny, jodły i modrzewia oraz znajdujący się w masywie Biskupiej Kopy rezerwat „Cicha Dolina” z górskim lasem mieszanym, w którym występują m in. świerki, sosny, modrzewie, jesiony, buki i jawory. Oprócz tego na południe od Głuchołaz utworzono rezerwat krajobrazowo-geologiczny „Nad Białką”, chroniący pozostałości średniowiecznych sztolni i płuczek, związanych z górnictwem złota w dolinie Białej Głuchołaskiej. Dzisiaj Góry Opawskie są najpopularniejszym turystycznie regionem województwa opolskiego. Wycieczki najczęściej rozpoczynają się w Głuchołazach, Prudniku, a także w uroczo położonych w dolinie Złotego Potoku Jarnołtówku i Pokrzywnej.  Szlaki turystyczne tworzą gęstą sieć i pozwalają dotrzeć do najciekawszych miejsc w regionie. Szczególnie godne polecenia są ścieżki dydaktyczne utworzone przez PK „Góry Opawskie” a prowadzące m in. do romantycznych miejsc w okolicach Pokrzywnej i Jarnołtówka, a także dolina Bystrego Potoku na szczyt Biskupiej Kopy z wieżą widokową po czeskiej stronie. Zielona ścieżka przyrodniczo-dydaktyczna „Doliną Bystrego Potoku na Biskupia Kopę” umożliwia dobre zapoznanie się z walorami przyrodniczo-krajobrazowymi terenu Gór Opawskich. Wiedzie z Pokrzywnej malowniczym przełomem Bystrego Potoku przez Cichą Kotlinę na Biskupia Kopę. Biegł tędy, wyznaczony w końcu XIX wieku, najstarszy szlak Gór Opawskich. Idąc tą ścieżką zobaczymy „Gwarkową Perć”. Jest to dawne wyrobisko powstałe po eksploatacji łupków fyllitowych, wykorzystywanych lokalnie do celów budowlanych. W ścianach o wysokości do 50 metrów odsłaniają się łupki meta-pyłowcowo-iłowcowe i zwietrzelina. Przez cały rok po ścianach wyrobiska malowniczo spływa woda, która zimą zamienia się w urozmaiconą soplami lodową pokrywę. Dojście do „Gwarkowej Perci” przecina Bystry Potok – górski strumień z krystalicznie czystą wodą, w której żyje m in. pstrąg potokowy i strzebla potokowa. Potok w kilku miejscach tworzy malownicze wodospady. W pobliżu „Gwarkowej Perci” odnaleźć też można zakratowane wejście do częściowo zasypanej, kilkunastometrowej starej sztolni, powstałej po eksploatacji szlachetnych kruszców (złota) lub kamieni. Z ostemplowanego belkami wnętrza przez cały rok wypływa lodowata woda. Prowadzone obserwacje potwierdziły, iż jest to miejsce hibernacji rzadkich gatunków nietoperzy: podkowca małego, nocka rudego, nocka dużego i mroczka pozłocistego. Dalej należy przystanąć przy „Cichej Kotlinie”gdzie podziwiać możemy las mieszany , w którym największy udział powierzchniowy mają lite lasy bukowe w wieku od 100 do 150 lat. W domieszce występują też ciekawe okazy jodły pospolitej, jawora, jesiona wyniosłego, sosny zwyczajnej, brzozy brodawkowatej i olszy czarnej. Uwagę zwracają też zwietrzeliny skalne i niewielki ciek wpadający do Bystrego Potoku. Następnie nasza ścieżka dotrze do schroniska   Górskiego Domu Turysty  położonego na północnym stoku Biskupiej Kopy, w pobliżu granicy państwa. Stąd już w kilkanaście minut dotrzeć można na najwyższy szczyt Gór Opawskich Biskupią Kopę. Z wieży znajdującej się na szczycie można podziwiać wspaniałe widoki: na Zlate Hory, Pradziada, Srebrna Kopę, okolice Prudnika i Głuchołaz.  Polecam też niebieski szlak na Biskupią Kopę. Z granicy Polsko-Czeskiej (dawne przejście graniczne) prowadzi szlak szosą asfaltową w stronę Zlote Hory, po około 1,5 km, za strumieniem szlak niebieski odchodzi w lewo drogą polną w kierunku góry. Bardzo łagodne podejście do skrzyżowania ze szlakiem żółtym. Od tego momentu szlak zaczyna się dość mocno praktycznie do samego szczytu wspinać do góry. Po drodze szlak mija miejsce po warowni Leuchtenstejn na wysokości 665 m n.p.m. Na szczycie jest wspomniana wcześniej wieża widokowa. Aby nie powtarzać szlaku można zejść po polskiej stronie szlakiem czerwonym granicą Państwa do Górskiego Domu Turysty pod Biskupią Kopą. Następnie dalej szlakiem czerwonym, gdzie szlak dochodzi do wsi Jarnołtówek. Od wsi szlak czerwony prowadzi drogą polną do starego przejścia granicznego polsko-czeskiego.